Toch geen plagiaat voor Perry

Goed nieuws voor de muziekindustrie en creatieve vrijheid: Katy Perry heeft alsnog (voorlopig!) gelijk gekregen in de zaak die rapper Flame tegen haar aanspande. Waar met de beruchte Blurred Lines-uitspraak werd gevreesd voor een slot op creativiteit van componisten, biedt de nieuwste uitspraak een sprankje hoop.

De zaak ging over de hit Dark Horse van Perry; een deel daarvan zou gekopieerd zijn van het nummer Joyful Noise uit 2009, van christelijke rapper Flame. De overeenkomst tussen de nummers bestaat eruit dat in het couplet van Dark Horse een reeks van acht noten in een bepaalde volgorde (een ostinato) voorkomt dat veel lijkt op een ostinato dat in een substantieel deel van het nummer van Flame te horen is. In eerste instantie oordeelde een Amerikaanse jury, in een zaak bij het ‘District Court’ van California, dat Katy Perry, door het ostinato te gebruiken, plagiaat pleegde op het nummer Joyful Noise. Oordeel hier zelf.

Geen auteursrecht op gangbare elementen

In een nieuwe uitspraak van een rechter van dezelfde rechtbank is nu geoordeeld dat de elementen van het ostinato uit Joyful Noise (bijvoorbeeld het ritme ervan en het feit dat het uit acht noten bestaat) op zichzelf, maar ook tezamen, niet bijzonder of origineel te noemen zijn. Deze elementen komen immers ook in andere muziekwerken voor en worden gezien als bouwstenen die gangbaar zijn in de popmuziek – met als gevolg dat niemand deze bouwstenen kan monopoliseren. En dat ze dus vrij zijn voor gebruik door iedereen. De uitkomst is daarmee dat het ostinato niet beschermd is door het auteursrecht en dat er dus ook geen schadevergoeding aan de orde is. Katy Perry blij, componisten en producers over de hele wereld opgelucht.

En nu minder rechtszaken?

Een terechte uitkomst wat mij betreft. Vergelijkbare zaken over plagiaat, zoals in de Blurred Lines-uitspraak, hebben componisten benauwd gemaakt: zouden zij, in de wetenschap dat ook zij wel eens bestaande ritmes of baslijntjes gebruiken, ook aanlopen tegen dure rechtszaken en onbetaalbare schadevergoedingen? Ook voor componisten en producers buiten Amerika is er een risico dat je op enig moment in Amerika aangeklaagd kunt worden, terwijl er vanuit muzikaal oogpunt overduidelijk geen sprake is plagiaat (hooguit van inspiratie). Hopelijk is deze uitspraak een start van een minder streng tijdperk. Met name voor dancemuziek is deze uitspraak relevant: binnen de dancemuziek zijn vaak dezelfde ‘bouwstenen’ terug te horen en het schiet niet erg op als producers elkaar om de haverklap om de oren slaan met procedures. De vraag laat zich ook wel stellen of het een goede zaak is om dit soort juridische kwesties aan een jury over te laten. Eerdere juryuitspraken deden de wenkbrauwen van muziekexperts al fronsen en ook nu moest er uiteindelijk een ‘gewone’ rechter aan te pas komen om een betere uitspraak te verkrijgen.

Het gaat hier trouwens om een “renewed judgment as a matter of law” (ik weet het, een hele mond vol), waarmee – zonder je verder onnodig te vervelen met juridische details – in feite aan de rechter is verzocht om de uitspraak van de jury nog eens dunnetjes over te doen. Dit is dus nog niet eens het hoger beroep in deze zaak: rapper Flame heeft al aangekondigd dat dat er óók nog zit aan te komen. To be continued dus. Dit laat overigens wel zien hoe complex het Amerikaanse rechtssysteem is en welke wegen er allemaal bewandeld moeten worden om een goede uitspraak te krijgen. Dat doen wij dan toch een stuk efficiënter…

Als je vragen hebt over inbreuk op auteursrecht en plagiaat, neem gerust contact met mij op!