In moderne kunst wordt regelmatig gebruik gemaakt van bekende luxe merken. Zoals in het werk van kunstenaars Niclas Castello en Cédric Peers. Vaak wordt het merk dan als gebruikt als statement – bijvoorbeeld kritiek op de consumptiemaatschappij. Over smaak valt natuurlijk niet te twisten, maar over de vraag hoe dit juridisch zit wèl: moet de merkhouder dit soort gebruik van zijn merk over zijn kant laten gaan, of valt dit gewoon onder de vrijheid van meningsuiting? Die vraag was aan de orde in een rechtszaak die champagnemerk Dom Perignon tegen Cédric Peers had aangespannen. Deze had in enkele van zijn kunstwerken het logo van Dom Perignon afgebeeld. Is dat nou wel of geen merkinbreuk?
Merkinbreuk
Het merkenrecht geeft de merkhouder het recht om bezwaar te maken tegen gebruik van zijn merk in verschillende inbreukscenario’s. Bijvoorbeeld in geval van namaakproducten of wanneer een concurrent een overeenstemmend merk gebruikt dat verwarring kan wekken met het oudere merk. In dit soort gevallen is er duidelijk sprake van merkinbreuk.
Geldige reden
Maar in de wet is óók rekening gehouden met de situatie dat het merk van een ander wordt gebruikt anders dan als merk voor eigen producten of diensten. Zo’n situatie is bijvoorbeeld aan de hand wanneer een bekend merk wordt gebruikt in kunst. Het merk wordt dan niet gebruikt om producten aan te prijzen, maar als onderdeel van een artistieke uiting.
Zulk gebruik kan merkenrechtelijk niet door de beugel als er ongerechtvaardigd voordeel wordt getrokken uit de reputatie of het onderscheidend vermogen van het merk, of als daaraan afbreuk wordt gedaan. Maar als de gebruiker een geldige reden heeft voor zijn handelswijze, is er weer géén sprake van merkinbreuk. De vraag is dan natuurlijk wanneer er sprake is van een geldige reden.
